သမိုင်း၀င်မြမဉ္ဖူစေတီတော် ( HIstoric Max Myinzu Pagoda)

သမိုင်း၀င်မြမဉ္ဖူစေတီတော်


သမိုင်း၀င် မြမဉ္ဖူစေတီတော်သည် ကချင်ပြည်နယ်၊ မြစ်ကြီးနားမြို့၊ ဧရာ၀တီ အရှေ့ဘက်ကမ်း၊ မိုင်းနာ ရွာထိပ်ရှိ ကုန်းတော်ပေါ်၌ ကိန်း၀ပ်တော်မူလျက်ရှိသည်။ ဆရာတော်ကြီးများ၏ အဆိုအမိန့်ကို ကိုးကားရည်ညွှန်း၍ ရှေးမြန်မာများ လက်ထက်စစ်သူကြီး ရွေလှံဗိုလ်သည် ယူနန်ပြည်နယ်သို့ စစ်ချီသွားရာ ဤနေရာ၌ ခေတ္တရပ်နားနေစဉ် တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု မှတ်တမ်းကဗျည်းရေးထိုးထားသည်။

ဧရာ၀တီမြစ်ကူးတံတား (ဗလမင်းထင်တံတား) တည်ဆောက်ရန်အတွက် မြေအနေအထားကို ကြည့်ရှုစစ်ဆေးစဉ်ကာလ ဧရာ၀တီမြစ်အရှေ့ဘက်ကမ်း မိုင်းနာရွာထိပ်တောင်ကုန်းအား ရှင်းလင်းစစ်ဆေးရာ မမျှော်လင့်ဘဲ ယိုယွင်း ပျက်စီးနေသည့် သမိုင်း၀င်မြမဉ္ဖူစေတီဟောင်းကို တွေ့လိုက်ကြရသည်။

နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ၏ လမ်းညွှန်ချက်အရ ၁၉၉၆ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၅) ရက်နေ့တွင် ပန္နက်တင် မင်္ဂလာကျင်းပကာ စေတီတော်ကို စတင်တည်ထားခဲ့သည်။ မူလရှိပြီး ဖြစ်သော ဌာပနာများကို ငုံလျက် စေတီတော်ကို တည်ထားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

၁၉၉၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်နေ့တွင် ရွေထီးတော်တင် မင်္ဂလာကျင်းပခဲ့သည်။ ဉာဏ်တော် ၅၄ ပေ မြင့်သော စေတီတော်ကို လုံးတော်ပြည့်ရွေသင်္ကန်းကပ်လှူထားပြီး စေတီရံ ရှစ်ဆူကို တည်ထားခြင်းကြောင့် ကချင်ပြည်နယ်၊ မြစ်ကြီးနားမြို့ရှိ ဗလမင်းထင်တံတား၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းဦးစေတီအဖြစ်တင့်တယ်သပ္ပာယ်စွာ ကိန်း၀ပ်တော်မူလက်ရှိသည်။



Historic Mya Myinzu Pagoda

The historic Mya Myinzu Pagoda is situated on a hill at the head of Minah Village, on the east bank of the Ayeyawaddy River in Myitkyina, Kachin State. According to the Sayadaws, during the time of ancient Myanmar kings, warrior Shwe Hlan Bo, while on a military mission to Yunnan, stopped for some time at the place and he had the pagoda built. Record plaques are said to exist.

While surveys were being conducted to build the Bala Min Htin Bridge across the Ayeyawaddy, engineers examining the lay of the land, cleared the bushes and while so doing, discovered the pagoda by surprise, lying as a heap of bricks.

Under instructions from the Head of State, the stake-driving ceremony was held on 15th December 1996, and the building of the pagoda was started, encasing the original relics.

The ceremony for hoisting the golden umbrella was held on 2nd February 1998. The pagoda, which stands 54 feet, was totally gilt. Eight small encircling pagodas were built and the pagoda today is resplendent as the ThadaU (head of bridge pagoda) at the east end of the Bala Min Htin Bridge in Myitkyina, Kachin State.

ကိုးကား - ဦးမြလှိုင် (မြန်မာပြည်ရှေးဟောင်းဘုရားစေတီပုထိုးများ volume - 2)
Reference - U Mya Hlaing (Ancient Pagodas In Myanmar Volume - 2)

ေရႊစည္းခံုေစတီေတာ္ (Shwe Si Khone Pagoda, Bagan)

ေရႊစည္းခံုေစတီေတာ္

ေရႊစည္းခံုေစတီကို ေအဒီ (၁၀၆၀)တြင္ အေနာ္ရထာမင္း စတင္တည္ခဲ့ၿပီး အၿပီးမသတ္၍ က်န္စစ္သားမင္း ေအဒီ (၁၀၈၄ - ၁၁၁၃) က ဆက္လက္တည္ရာ ေအဒီ (၁၀၉၀)တြင္ ၿပီးစီးခဲ့သည္။

အေနာ္ရထာမင္းသည္ သေရေခတၱရာရွိ ဒြတၱေဘာင္မင္းႀကီး၏ ေစတီကိုဖ်က္၍ ျမတ္စြာဘုရား၏ နဖူးသင္းက်စ္ေတာ္ႏွင့္ ျမဆင္းတုေတာ္တို႔ကို ယူေဆာင္ကာ ေရႊစည္းခံုေစတီတြင္ ဌာပနာခဲ့သည္။ ထုိ႔ျပင္ အေနာ္ရထာမင္းသည္ သီဟိုဠ္ (ယခုသီရိလကၤာ) ဘုရင္ ၀ိဇယဘာဟု (၁) ဆက္သလိုက္ေသာ စြယ္ေတာ္ကိုလည္း ေရႊစည္းခံုေစတီတြင္ ထပ္မံဌာပနာခဲ့သည္။

ေရႊစည္းခံုေစတီေအာက္ေျခတြင္ ပစၥယံသံုးဆင့္ရွိၿပီး ပစၥယံသံုးဆင့္အထက္တြင္ ရွစ္ေထာင့္ၾကာ၀န္း က်ည္း၀န္း၊ ေခါင္းေလာင္းပံု၊ ရင္စည္း၊ သပိတ္ေမွာက္၊ ေဖာင္းရစ္ အဆင့္ဆင့္၊ ၾကာေမွာက္၊ ရြဲ၊ ၾကာလန္၊ ပဥၥ ေလာဟာခ်ရားသီး၊ ထီးအဆင့္ဆင့္ျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ ေရႊစည္းခံုေစတီေတာ္၏ ပစၥယံအဆင့္ဆင့္တြင္ စဥ့္စိမ္းသုတ္အုပ္ခ်ပ္မ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားေသာ (၅၅၀) ဇာတ္မ်ားကို ဇာတ္အမည္၊ နံပါတ္မ်ားႏွင့္တကြေတြ႕ရသည္။

ေရႊစည္းခံုေစတီ၏ မ်က္ႏွာေလးဘက္တြင္ ေၾကးဂူတိုက္ေလးတုိက္ရွိၿပီး ထုိတိုက္မ်ားထဲတြင္ (၃.၉၀)မီတာ (၁.၂၈)ေပခန္႔အျမင့္ရွိ ရပ္ေတာ္မူဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ ေၾကးဆင္းတု (အဘယမုျဒာႏွင့္ ၀ရဒမုျဒာ) မ်ားရွိသည္။ ပုဂံေခတ္ ေၾကးသြန္း ေၾကးခတ္နည္း (ပန္းတည္းပညာ) ကို ေလ့လာႏုိင္သည္။

ေရႊစည္းခံုေစတီေတာ္၏ အေရွ႕ဘက္မုခ္တြင္ ေရွးမြန္ဘာသာျဖင့္ ေရးထိုးထားသည့္ က်န္စစ္သားမင္း ေအဒီ (၁၀၈၄ - ၁၁၁၃)၏ နန္းတက္အမိန္႔ေတာ္ ျပန္တမ္းေက်ာက္စာတုိင္ ႏွစ္တိုင္ရွိသည္။ ထုိေက်ာက္စာတြင္ က်န္စစ္သားမင္းသည္ ဘုရားလက္ထက္၌ ဗိႆႏိုးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ေနာင္အခါ အရိမဒၵနပူရျပည္တြင္ တရားေစာင့္ေသာ မင္းျဖစ္လာမည္ဟု ဘုရားက ဗ်ာဒိတ္ေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ တုိင္းသူျပည္သားတို႔ကို ၾကင္နာစြာ အုပ္ခ်ုပ္မည့္အေၾကာင္း ေရးထုိးထားသည္။

ဟံသာ၀တီ ဘုရင့္ေနာင္ေက်ာ္ထင္အေနာ္ရထာ ေအဒီ (၁၅၅၀ - ၁၅၈၁) သည္ ေရႊစည္းခံုေစတီကို ေရႊသကၤန္းကပ္ခဲ့ၿပီးထုိအေၾကာင္းကို (၂၃) ေမ၊ (၁၅၅၇)က လွဴခဲ့သည့္ (၂၁၀၀) ပိႆာ (၃.၁၈) တန္ရွိ ကုသိုလ္ေတာ္ ေခါင္းေလာင္းစာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ဆင္ျဖဴရွင္မင္း ေအဒီ (၁၇၆၃ - ၁၇၆၆) သည္ (၃၀) ေမ၊ (၁၇၆၈) တြင္ ေရႊစည္းခံုေစတီကို ထီးေတာ္တင္ၿပီး ၄င္း၏အလွဴဒါနကို ေရးထုိးထားသည့္ ေမာ္ကြန္း ေက်ာက္စာရွိသည္။ ေရႊစည္းခံုေစတီရင္ျပင္ရွိ အုတ္ဇရပ္အတြင္းရွိ ပုဂံေခတ္က ထုလုပ္ခဲ့သည့္ ဗုဒၶေျခေတာ္ရာ၊ သစ္သားပန္းပု၊ သိၾကားရုပ္ႏွင့္ သစ္သားပန္းပုတံခါးရြက္တို႔ကို ေလ့လာႏုိင္သည္။ ေရႊစည္းခံုေစတီ ပႏၷက္ရိုက္ရာ၌ အေျချပဳသည္ ပႏၷက္သဲဂူ၊ အုတ္ဇလားဂူတို႔လည္း ရွိသည္။ ေရႊစည္းခံုေစတီသည္ အတြင္းအံ့ကိုးပါး၊ အျပင္အံ့ကိုးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။

အတြင္းအံ့ကိုးပါးမွာ -
၁။ ထီးေတာ္သည္ ႀကိဳးမဆုိင္းရဘဲခုိင္ၿမဲျခင္း၊
၂။ ေစတီ၏အရိပ္သည္ တံတုိင္းအျပင္သို႔မေရာက္ျခင္း၊
၃။ ေစတီ၏ထိပ္မွ ေရႊစကၠဴပစ္ခ်လွ်င္ အျပင္သို႔မေရာက္ျခင္း၊
၄။ ေစတီ၏မဟာရံတံတုိင္းအတြင္း လူမည္မွ်မ်ားမ်ား ျပည့္က်ပ္မေနျခင္း၊
၅။ ေစတီကို ဆြမ္းဦးေအာင္ မတင္ႏုိင္ျခင္း၊
၆။ ေစတီ၏အျမင့္သည္ အရွိထက္ပိုျမင့္သည္ဟု ထင္ရျခင္း၊
၇။ ေစတီ၏ တစ္ဖက္မွတီးေသာစည္သံကို အျခားတစ္ဖက္မွ မၾကားရျခင္း၊
၈။ မဟာရံတံတုိင္းအတြင္း မိုးေရမတင္ျခင္း၊
၉။ ေစတီရွိခေရပင္တို႔သည္ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးပြင့္ျခင္းတို႔ျဖစ္ၿပီး

အျပင္အံ့ကိုးပါးမွာ -
၁။ ဧရာ၀တီျမစ္ကမ္းစပ္ေရစီးအတြင္း စြယ္ေတာ္တင္လာသည့္ ဆင္ျဖဴေတာ္၀ပ္သည့္ေနရာ ေသာင္ျဖစ္လာျခင္း၊
၂။ ထုိသဲေသာင္တို႔သည္ ေက်ာက္ျဖစ္လာျခင္း၊
၃။ ဧရာ၀တီျမစ္ေရသည္ ေစတီေတာ္ကို ဦးခုိက္ရစ္၀ဲစီးဆင္းျခင္း၊
၄။ မဟာရံတံတုိင္းသည္ ရွစ္ပယ္ (၁၄.၁၆) ဧက က်ယ္၀န္းျခင္း၊
၅။ ေစတီတည္ရာတြင္ တုရင္းေတာင္မွ ေက်ာက္မ်ားကို ပုဂံျပည္သူတို႔လက္ဆင့္ကမ္းသယ္ျခင္း၊
၆။ ေက်ာက္သယ္သည့္သူမ်ား အရိပ္ရရန္မန္က်ည္းပင္မ်ား ခ်က္ျခင္းေပါက္ျခင္း၊
၇။ ေက်ာက္သယ္အၿပီး မန္က်ည္းပင္မ်ားကြယ္ေပ်ာက္ျခင္း၊
၈။ ေရႊစည္းခံုေစတီအေရွ႕မ်က္ႏွာစာ ေလွကားအနီးရွိ ေရမွန္အတြင္း၌ ေစတီအရိပ္ထင္ျခင္း၊
၉။ ေစတီကို အေ၀းမွၾကည့္ပါက ကုန္းျမင့္ေပၚတြင္ တည္ထားသည္ဟု ထင္ရျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။

ကိုးကား - ဦးေမာင္ေမာင္-ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ (ဘီေအ)သမိုင္း (ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ပုဂံေစတီပုထိုးမ်ား)

ေရႊနံေတာ္ေစတီေတာ္ဘုရား (Shwe Nan Daw Pagoda, San Daway Town)

 

နံေတာ္ေစတီေတာ္သမုိင္း

          ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ထိုတန္႔ေတာ္မူဗာသုတေတာင္ေတာ္မွပင္လွ်င္ [ခ်စ္သား သာရိပုတၱရား၊ ၀ါသုရေတာင္မွ ႏွစ္ဂါ၀ုဒ္ခန္႔အကြာတြင္ (ေရာဟကုဋပဗၺတ) ေတာင္သည္ ရွိ၏။ ထုိေတာင္ေတာ္၌ တစ္ဖန္ ငါဘုရားရွင္သည္ ေရွးအတိတ္ဘ၀က (ခါမင္း) တဇစ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပင္လွ်င္ ေနာင္ေသာအခါ ထုိေတာင္ေတာ္၌ ငါဘုရား၏ (နံရိုးေတာ္ဓာတ္)ကို ေစတီတည္ထားၾကေလ၍ (နံေတာ္ေစတီ) ဟူ၍ ေခၚတြင္ၾကလတၱံ႔] ဟူ၍ ဗ်ာဒိတ္ထားေတာ္မူေလသည္။

      ထို႔ေၾကာင့္ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ( ၂၃၆ ) ခုႏွစ္ ခရစ္ဘီစီ ( ၂၉၄ ) ခုႏွစ္၀ယ္ တတိယ ဓည၀တီၿမိဳ႕ေတာ္စံ ဘုရင္သူရိယစကၠမင္း၏ ညႊန္ၾကားလႊာ စာသ၀ဏ္ႏွင့္ ဘုရားရွင္၏ (နံေတာ္ဓာတ္) ျမတ္ကို ေရာဟ ကုဋပဗၺတေတာင္၌ တည္ထားရန္ ရရွိေလေသာ သံတြဲၿမိဳ႕စား (ဓမၼသူရ အမတ္ႀကီး)သည္ ၀မ္းေျမာက္သာဓုေခၚဆုိလ်က္ ဘုရားဗ်ာဒိတ္ထားရာ ထိုေတာင္ေတာ္၌ (နံေတာ္ ဓာတ္ျမတ္)ကို ေစတီတည္ထားလ်က္ ဘုရားပြဲေတာ္ႀကီးကို ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာျဖင့္ ဆင္ယင္က်ာင္းပေတာ္ မူေပးခဲ့သည္။ ထုိေနာက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာလြန္ၿပီးေနာက္ ေဟာင္းႏြမ္းၿပိဳပ်က္ေနေသာ အံေတာ္ေစတီ၊ နံေတာ္ေစတီ၊ ဆံေတာ္ ေစတီေတာ္ ျမတ္တို႔အား ေျမာက္ဦးေခတ္ကာလာ (မင္းဗာဘုရင္) သည္ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၈၈၇) ခုႏွစ္ ခရစ္ေအဒီ (၁၅၂၅) ခုႏွစ္တြင္ ထုိေစတီေတာ္မ်ားအား ႀကီးမားေသာ ေစတီမ်ားအျဖစ္ ျပန္လည္မြမ္းမံျပဳျပင္ တည္ထားၿပီး ဘုရားပြဲေတာ္ႀကီးကို က်င္းပခဲ့ေတာ္မူေလေတာ့သည္။

       သို႔ျဖစ္ေလေသာေၾကာင့္ ( နံရိုးေတာ္ဓာတ္) ေစတီတည္အံ့ေသာငွာ ဗ်ာဒိတ္ထားခဲ့ေၾကာင္းကို ဘုရားသမုိင္း လကၤေတာ္၌ ေတြ႕ရွိရသည္မွာ [ တျဖာထုိက၊ ၀ါသုရဟု၊ နာမထြန္းေျပာင္၊ အံေတာ္ေတာင္မွ၊ ေနာင္ေဆာင္ ခန္း၀ါ၊ ယူဇနာ၀က္၊ ကြာလ်က္တမူ၊ ေရာဟကူတြင္၊ ငါလွ်င္စင္စစ္၊ ခါမင္းျဖစ္၏၊ ပြင့္သစ္ေရာင္ျဖာ၊ ယင္းေတာင္ခ်ာတြင္၊ ျမတ္စြာဘုန္းလူ၊ လြန္ေတာ္မူေသာ္၊ ၀ွမ္းဆူေက်ာ္လတ္၊ (နံရိုးဓာတ္)ကို၊ ေလးျမတ္ယံုၾကည္၊ ေစတီတည္ရာ၊ ထုိေဒသာကိ၊ နံေတာ္ေခၚအံ့)ဟူ၍ ပင္လွ်င္ ေဖာ္ျပထားေလသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ထိုေစတီေတာ္အနီးရွိရြာကို ယေန႔ထိတုိင္ (နံေတာ္ရြာ) ဟု ေခၚဆုိၾကေလေတာ့သည္။

ကိုးကား - ဓည၀တီေအာင္ေဇယ် (ေျမာက္ဦး) - ရကၡပူရေၾကးမံုက်မ္း